Deskribapena
Antzandobi arrunta beste txori batzuetatik bereizten da, buru handia duelako antifazarekin. Isats luzea eta muturrean sotilki kakotua duen mokoa. Arrak burua errauts gris kolorekoa du, eta hegalak, bizkarraldea eta ipurtxuntxurra gaztaina-kolore arrekoa. Emeak oso antzekoak dira, baina burua okre kolorez tindatuta dute eta bularra, berriz, marka nabarrez leunduta izaten dute. Beraz, dimorfismo sexual gutxi dutela esan daiteke. 24-27 zentimetroko tamaina dute hegan egiten dutenean, eta normalean 17 zentimetroko maximora iristen dira.
Banaketa
Antzandobi arrunta udaberrian eta udan aurkitzen da mendebaldeko Asian eta Europako zati handi batean. Hala ere, Iberiar Penintsularen eta Eskandinaviako Penintsularen zati bat baino ez du hartzen, eta ia desagertu egin da Britainiar uharteetatik. Penintsulako iparraldean eta ipar-mendebaldean dago, Galiziatik Kataluniaraino hedatzen den linea batean. Gainera, Mendikate Kantauriarraren hegoaldeko isurialdean, iparraldeko Sistema Iberikoan eta, neurri txikiagoan, Sistema Zentralean agertzen da. Antzandobi gorria oso bakana da hegoaldean. Nafarroan eta Aralar aldean, habitat egokietan (landazabaletan) ikus daiteke udaberriaren amaieratik udaren amaierara.
Habitata
Antzandobi hau nahiago ditu udako lehorteak txikiagoak diren eskualdeak. Hautatzen ditu paisaia freskoak itsas mailatik 1.500-1.700 metrora arteko altueran. Ingurune irekiak behar ditu, baina zuhaitzak edo sastrakadiak dituena. Hori dela eta, nahiko ohikoa da landazabal atlantiarretan; izan ere, sega-belardiak ugari dira, zuhaitz eta zuhaixka hostoerorkorren mugetan, eta larre menditarrak ere kolonizatzen ditu, zuhaixka sakabanatuekin. Bere dieta intsektuetan oinarritzen da eta, beste antzandobi batzuen antzera, despentsak sortzen ditu bere harrapakinak zuhaixka arantzatsuen adarretan sartuz, hala nola elorri zurien eta basaranen adarretan.
Kontserbazio estatusa
Europan, kontserbazio-interesa duen espezietzat jotzen da, oro har Europa mailan populazioek beherako joera izan dutelako, azken urteetako ikerketetan. Espainian, berriz, beherakada moderatua hauteman da 1998-2012 aldian, eta ia % 50eko galera 1998tik, nahiz eta azken urteetan zertxobait egonkorrago dagoela dirudien.
Mehatxuak
Nekazaritzaren sektorean plagizidak bereizi gabe erabiltzea da haien gainbeheraren arrazoi nagusia, espezie hau batez ere intsektuez elikatzen baita. Bestalde, esan beharra dago antzandobi hau arrakastaz ari dela kolonizatzen lehen oso ohikoa ez zen eremu menditarra. Portaera hori, ziurrenik, nekazaritza-eremuetan jasaten duen presioak eta klima-aldaketak eragin dute, tenperatura altuek kalte egiten diote eta.
Kontserbazio ekintzak
Espezie honentzat neurri eraginkorrak honako hauek lirateke: fitosanitarioen erabilera murriztea eta abeltzaintza-jarduera estentsiboak bultzatzea, negua igarotzeko tokiei eta migrazioei buruzko ikerketa gehiago egitea, etab. Larreak eta zuhaixka arantzatsuak (Crataegus, Prunus, Rubus...) tartekatzen diren paisaia bat ahalbidetzea, habiak eta despentsak instalatzeko eta dietaren oinarria osatzen duten ortoptero, himenoptero eta koleopteroak ugaritzeko. Badirudi aziendaren presentziak mesede egiten diola espezieari. Orokorrean Nafarroa iparraldeko paisaia kulturala behar duen espeziea da.
